Pandeminin başlaması ve hastalığın yayılımını azaltmak için alınan önlemlerin, çocukların hayatlarında çok büyük değişimlere neden olduğu belirtildi. Bu değişimlerin çocukların psikolojisi üzerinde çok önemli etkileri olduğu, bunların birçok bilimsel çalışmayla ortaya konulmaya başlandığı açıklandı. Kovid-19 kısıtlamaları nedeniyle çocukların okullarından uzun süre uzak kaldığını hatırlatan İSÜ Medical Park Gaziosmanpaşa Hastanesi’nden Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Hozan Saatçıoğlu, bu durumun çocukların pandemi sürecine uyum sağlamalarını da zorlaştırdığını söyledi. EV İÇİ GERGİNLİĞİN ARTMASI DEPRESYONU TETİKLEDİ Çocukların okullarından uzak kalmalarının onları fiziksel, sosyal ve psikolojik olarak olumsuz etkilediğini vurgulayan Uzm. Dr. Hozan Saatçıoğlu, bu dönemde ayrıca ebeveyn-çocuk ilişkisinin de bozulduğunu ifade etti. Çocukların eğitime ulaşamaması ve pandemi nedeniyle stres düzeylerinin artmasının ebeveynlerin çocuklarla ilişkilerinde daha fazla baskı hissetmelerine neden olduğunu belirten Uzm. Dr. Hozan Saatçıoğlu, “Yapılan çalışmalarda, bu ilişkinin bozulması, ev içi gerginliğin artması ve yaşam döngüsünün değişmesi ile çocukların, depresyon ve kaygı düzeylerini arttığı gösterildi” diye konuştu. ONLINE DA OLSA EĞİTİM HAYATLARI DEVAM ETMELİ Uzm. Dr. Hozan Saatçıoğlu, “Çocukların eğitimde geri kalmalarının yanı sıra, okulda arkadaşları ile sosyalleşememe, rehberlik birimlerinden faydalanamama, öğretmenlerin rol model olarak alınamaması gibi nedenlerin de öğrencilerin ruhsal sorunlarının artmasına neden olduğu belirtilmektedir. Bu nedenle yüz yüze eğitime devam edilemediği dönemde online (uzaktan) eğitimin devam etmesini öneriyoruz. Online eğitimin de çocukların psikolojisi üzerinde olumlu etkileri olduğu belirtilmekle birlikte, çocukların online eğitime erişiminde yaşanan zorlukların aşılması ve çocukların derslere katılımının sağlanmasının önemi ön plana çıktı” açıklamasında bulundu. TEMİZLİK TAKINTILARI SIK GÖRÜLMEYE BAŞLADI Pandemi süreci sonrasında yapılan çalışmaların çocukların, duygusal zorluklar yaşadıklarını gösterdiğini işaret eden Uzm. Dr. Hozan Saatçıoğlu, bu dönemde çocuk ve ergenlerde kaygı bozuklukları, depresyon ve stres ile ilişkili bozuklukların çok daha sık görüldüğünü belirtti. Çocuklar ile iyi iletişim kurulamadığında ve pandemi hakkında bilgi verilmediğinde çocukların kaygı düzeylerinin arttığının gösterildiğini sözlerine ekleyen Uzm. Dr. Hozan Saatçıoğlu, şunları söyledi: “Hastalığın ve ölüm oranlarının artmasıyla birlikte gidişin belirsizliği ve okula ne zaman döneceklerini bilememeleri, çocukların kaygı düzeylerini artıran diğer faktörler olarak ön plana çıkıyor. Çocuk ve ergenlerde kaygı ve stres artışıyla birlikte, temizlikle ilgili takıntılar da bu dönemde çok arttı. Çok sık el yıkama, banyoda çok uzun kalma, ebeveynlere sürekli hasta olmak ile ilgili soru sorma, çocuk ve ergenlerde çok sık görülen durumlar. Bu takıntıları kafalarından atamayan çocuklarda uykuya dalma güçlüğü, sık uyanma gibi uyku bozuklukları da bu dönemde sık görülüyor.” İNTERNET KULLANIM SÜRESİNE DİKKAT EDİLMELİ Pandemi döneminde çocuklar ve ergenlerde internet kullanım sürelerinin çok arttığı ve internet bağımlılığı geliştiğinin birçok çalışmada gösterildiğini sözlerine ekleyen Uzm. Dr. Hozan Saatçıoğlu, “İnternet ve oyun nedeniyle bilgisayar kullanımı günde 5 saati geçtiğinde internet bağımlılığı gelişiyor. Bu durum çocuk ve ergenlerin zihinsel ve fiziksel gelişimleri üzerinde çok fazla olumsuz etkiye sahip. Bu nedenle çocuk ve ergenlerin, eğitim faaliyetleri, dışında kullandıkları internet sürelerini birlikte düzenlemek, bunun için gün içi planlamaların yapılması önerilmektedir” diye konuştu. Ayrıca Saatçıoğlu, aşırı hareketli ve dürtüsel çocuklarda okula gidememe, herhangi bir faaliyete katılamama nedeniyle ev içinde çok çabuk sıkılma, sinirlilik, öfke kontrol sorunlarının da arttığına dikkat çekti. Yapılan çalışmaların davranış sorunları ve ev içi kazalarda artış olduğunun gösterildiğini belirten Uzm. Dr. Saatçıoğlu, “Özellikle hiperaktif çocuklar çok çabuk sıkıldıkları ve odaklanamadıkları için online derslere girmek istemiyorlar. Bu da eğitim hayatından tamamen kopmalarına neden oluyor. Ailelerin bu konuda çok duyarlı olmaları gerekiyor” dedi. YAZI İYİ GEÇİRMELERİ İÇİN ORTAM HAZIRLANMALI Pandemi döneminin çocuklarda hem ruh sağlığı sorunlarını hem de uyum becerilerini ortaya çıkardığını aktaran Uzm. Dr. Hozan Saatçıoğlu, uyum becerilerini destekleyecek girişimleri artırmanın önemli olduğunu söyledi. Ebeveynlerin desteklenmesi, çocukların okullarına mümkün olduğu kadar fazla devam etmelerinin sağlanması, yaz döneminde fiziksel, sosyal ve ruhsal olarak iyi geçirebilecekleri ortamların yaratılması, ebeveynler ile olan ilişkilerinin güçlenmesi için kaliteli zaman geçirmelerinin sağlanmasının çok önemli olduğuna dikkat çeken Uzm. Dr. Hozan Saatçıoğlu, “Pandeminin gidişatı, alınan önlemler, eğitimin nasıl devam edeceği ile ilgili çocukların da bilgilendirilmesi, ebeveynlerin bu açılardan çocukları ile iletişime açık olması çocukların kaygılarını azaltır. Gelecek eğitim dönemlerinde online eğitim altyapısının tamamlanması, bütün çocuk ve ergenlerin buna katılabilmesi için gerekli adımların atılması ve teşviklerin yapılması gerekir. Ebeveynlerin ulaşabilecekleri ruhsal destek sistemleri ve uzaktan eğitim için bilgi ve sosyal destek kaynakları oluşturulmalıdır” dedi. ÇOCUKLARA PANDEMİYLE İLGİLİ RUH SAĞLIĞI DESTEĞİ VERİLMELİ Çocuk ve ergenlerin psikolojik destek alabilecekleri, ruh sağlığı birimlerinin oluşturulması gerektiğini belirten bu dönemde yaşanabilecek psikolojik sorunların aşılması için şu önerilerde bulundu: “Mümkün olan en kısa sürede önlemler alınarak, çocukların okula dönmelerini sağlanmalı ve eğitime öncelik verilmeli. Uzaktan eğitim herkesin ulaşabileceği şekilde ve basılı öğrenme materyallerinin de uyumlu bir şekilde kullanılması ile yenilenmeli. Uzaktan eğitim süresince rehberlik servisi, psikososyal destek ve ruh sağlığı birimlerine ulaşımın kolaylaştırılmalı. Ebeveynlerin evde eğitimi sürdürme konusunda desteklenmeli ve çocuklar ile etkileşimlerini ve oyun oynamalarını artırmak için sosyal ve psikolojik destek sistemleri oluşturulmalı. Çocuk ve ergenlerin, eğitim faaliyetleri dışında kullandıkları internet için plan oluşturulmalı ve onlarla düzenleme yapılmalı. Ortalama günde iki saatten fazla internet kullanılmamalı.”