Pandemiyle birlikte kütüphanelerde de dijitalleşme sürecinin hız kazandığına dikkat çeken Kültür Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı Yasemin Balcı, elektronik kaynak kullanımının avantajlarıyla yarattığı alışkanlığın pandemi sonrasında da devam edeceğini söyledi. Balcı, bu süreçte kütüphanecilerin bir zorluk yaşamadığını da belirtti. 29 Mart-4 Nisan Kütüphane Haftası kapsamında pandemi sonrası kütüphanelerin geleceği de bir gündem maddesi olarak tartışılırken, elektronik kaynakların Türk kütüphaneciliğinde 90’lı yıllardan bu yana kullanıldığını kaydeden Kültür Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı Yasemin Balcı, pandemi döneminde kütüphanelerde dijitalleşme sürecinin hız kazanmasıyla birer açık bilim ve veri merkezleri olarak konumlandığını kaydetti. ANA TEMA PANDEMİ VE KÜTÜPHANELER Bu yılki Kütüphane Haftası’nda ana tema olarak koronavirüs salgını gölgesinde kütüphaneciliğin işlendiğini Balcı, “57’nci Kütüphane Haftası 29 Mart-4 Nisan tarihleri arasında kutlanıyor. Bu yılki kütüphane haftasının ana teması da pandemi ve kütüphaneler üzerine işleniyor. Pandeminin ilan edilmesinin ardından tüm dünyada kütüphanelerin kapanması, uzaktan eğitim sistemine geçilmesiyle birlikte biz de kütüphane olarak verdiğimiz referans hizmetlerini sanal ortama taşımak durumunda kaldık. Referans hizmetleri, kullanıcılara kaynakları nasıl kullanması gerektiğini anlatan bir hizmettir. Pandemiden önce bu hizmeti yüz yüze veriyorken, pandemi sürecinde online olarak vermeye başladık. Hatta telefonlar ve elektronik postalar ile bu hizmeti devam ettirdik” diye konuştu. Balcı, sözlerine şöyle devam etti: “Üniversite 2011’den beri uzaktan eğitim sistemi olan CATS platformunu kullanıyor. Biz de kütüphane olarak buraya dahil olunca hiç yabancılık çekilmedi. Çünkü aşina oldukları bir sistemdi. Aslında bu platformun içinde belli iletişim kanalları var. Sohbet, duyurular gibi. Biz de sanal kütüphanede, sohbet alanında öğrencilere canlı destek verebildik. Duyuruları da platform üzerinden gerçekleştirdik. Zaten kullandıkları bir sistem olduğu için yabancılık çekmediler. Bunun dışında eğitimlerimizi pandemi öncesinde yüz yüze yapıyorduk, sonrasında ise online olarak devam ettirdik.” “BU SÜREÇTE KÜTÜPHANECİLER ZORLANMADI” Pandemiyle birlikte kütüphane hizmetlerinde bir değişim yaşandığını aktaran Balcı, “Kütüphane hizmetleriyle ilgili değişimleri anlatan kullanıcı kılavuzları hazırladık. Bunları görsellerle ve videolarla zenginleştirerek sanal kütüphaneye koyduk. Öğrencilerimiz bu sanal kütüphane içerisinde ödevlerini kontrol edebiliyorlardı. Çünkü alt yapı buna elverişliydi” dedi. Balcı, “Bu süreçte kütüphaneciler bir sorun yaşamadı. Biz buna çok kolay adapte olduk. Elektronik kaynakları daha öncesinde kullanıyorduk. Türkiye’de 90’lı yılların sonlarından itibaren basılı kaynakların yanı sıra elektronik kaynaklar kullanılmaya başlanmıştı. Bu kaynakları kullanmaları için de kullanıcılarımızı teşvik ediyorduk. Dolayısıyla pandemide kütüphaneciler, bir zorlukla karşılaşmadı. Sadece belli kullanım alışkanlıkları olmayan bir kesim vardı. Onlar da mecburen elektronik kaynaklara yönelmek durumunda kaldılar. Bu bir avantaj aslında. Çünkü biz böylelikle kullanıcılarımızı elektronik kaynaklara çekmiş olduk” şeklinde konuştu. “ELEKTRONİK KAYNAKLAR GELİŞTİRMEK GÜNDEMİMİZDEYDİ” Pandemiden önce de kullanıcıları elektronik kaynaklar ve hizmetler sunmak adına çalışmalar yaptıklarını söyleyen Balcı, “Pandemi öncesinde elektronik kaynaklar geliştirmek ve bunu olabildiğince kullanıcılarımıza sunmak, bizim gündemimizde olan bir konuydu. Bunlarla ilgili eğitimler düzenledik. Sanal ortama geçince, bu eğitimleri de tamamen sanal ortama aktardık. Bu durum ise, eğitimleri yapıp kaydetme ve sonrasında öğrencilerin kayıtları yeniden dinlemesi veya izlemesi gibi bir avantaj sağlıyor. Biz de bu konuda olumlu dönüşler aldık. Aynı şekilde kütüphanemize kampüs dışındaki öğrencilerin de erişim imkânı var. Mekândan ve zamandan bağımsız olarak kaynaklarımıza uzun yıllardır erişebiliyorlar” ifadelerini kullandı. Balcı, sözlerine şöyle devam etti: “Pandemiyle birlikte kütüphane hizmetlerini anlatan, kovid-19 ile ilgili güncel bilgiler içeren ve birçok yayınevinin kendine ait kitap, dergi ya da videoları tüm kullanıcıların erişimine açtığı içerikleri düzenleyerek rehber oluşturduk. Bunlara sanal kütüphaneden ve web sitemizden kullanıcıların kolayca ulaşmasını sağlamış olduk.” KİTAPLARA 2 GÜN KARANTİNA Kullanıcılar arasında değişimi yapılan kitaplar için fiziki kütüphanelerin kovid-19’a karşı aldığı tedbirlere de dikkat çeken Yasemin Balcı, basılı kaynaklar için uygulanan pandemi tedbirlerini anlattı. Balcı, “Pandemi ilan edildiğinde, kullanıcılarımızdan ödünç almış oldukları kitapların iade sürelerine ilişkin çok sayıda soru ve talep tarafımıza ulaştı. Sağlık Bakanlığı’nın Kovid-19 Salgın Yönetimi ve Çalışma Rehberinde Kütüphaneler ve Alınması Gereken Önlemler kütüphanemizde uygulandı Bu süreçte iade edilen kitaplar, kitaba direkt temas etmeden otomasyon sistemi üzerinden iade alındı. Kitap iade arabasına kullanıcı tarafından bırakıldı ve karantina odasında en az 2 gün bekletildikten sonra rafa yerleştirildi. Kütüphane kullanımına ilişkin sosyal mesafe kuralları uygulandı. Kütüphane bankosuna yerleştirilen şeffaf kitap levhalarının yanı sıra, oturma düzenini yüzde 50’ye düşürdük. Raf aralarına kullanıcı alınmadı, yer işaretlemeleri ve uyarı tabelaları konuldu. Kullanıcılarımızın üzerindeki tüm basılı kitapları ve diğer kurum kütüphanelerine ödünç verdiğimiz tüm kitapları yerleşkelere tekrar giriş izni verilecek tarihe kadar uzattık ve halen uzatıyoruz” diyerek sözlerine son verdi.