Pandemi sebebiyle bütün dünyada gıda fiyatlarının aşırı yükselmesi, ambalajlamada ek maliyetlerinin ortaya çıkması ve petrol fiyatlarının artmasının yanı sıra, Türkiye’de döviz kurlarında yaşanan dalgalanma hazır yemek sanayicilerini oldukça zorluyor. Bursa Yemek Sanayicileri Derneği (BUYSAD) üyeleri yaşadıkları sorunlara dikkat çekip fiyatlarını yeniden güncellemek ve yaptıkları sabit fiyat anlaşmalarını da üç veya dört aya düşürmek zorunda olduklarını tahsilat sürelerini de kısaltmak zorunda olduklarını söylediler. BUYSAD Başkan Yardımcısı Erkan Erk 2019 yılının son çeyreğinde ortaya çıkan Covig19 pandemisinin birçok sektörde olduğu gibi hazır yemek sektöründe de büyük sıkıntılara yol açtığını söyledi. Hazır yemek sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin doğası gereği hijyen ve sanitasyon kurallarına titizlikle uyduğuna vurgu yapan Erkan Erk, “Pandemi hayatımızda köklü değişikliklere yol açtı. Hazır yemek sanayicileri olarak bizeler bu süreçte hijyen ve sanitasyon önlemlerimizi daha da artırdık. Örneğin salata, yoğurt, tatlılar, çatal-kaşık-bıçakları artık tek kullanımlık poşetler ile servis ediyoruz. Bu ve benzeri ilave önlemler maliyetlerimizi daha da arttırdı” dedi. Erkan Erk şunları da söyledi: “Hazır yemek sanayicileri olarak pandemi döneminde büyük fedakârlıklar yapmak durumunda kaldık. Ciro kayıplarına rağmen genel giderlerimiz daha da arttı. Sektörümüzde 1,5 yıldır devam eden ve arttık kendini daha da hissettiren bir kriz ile karşı karşıyayız. Kuraklık nedeniyle dünya çapında gıda fiyatları aşırı yükseldi. Petrole gelen zamlar nedeniyle akaryakıt fiyatları tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de yükseldi. Doğalgaz fiyatları artı, beyaz et, yumurta aşırı yükseldi, şimdilerde süt fiyatlarının yüzde 35 hatta 50 artması gündeme geldi. Yılsonunda işçilik fiyatları da artacak. Tüm bunlar üst süte koyduğumuzda artık yeni anlaşmalarımızı en fazla 3 aylık yapabilir ve tahsilat vadelerini kısmak durumundayız. Aksi takdirde sektörümüzün ayakta kalması mümkün değil.” BUYSAD Yönetim Kurulu Üyesi Abidin Şakir Özen de 1,5 yıl süren den covid 19 pandemisinin etkisinin azalmaya başladığı bir süreç yaşandığını belirtti. Pandemi döneminde ertelenen bazı tüketim ihtiyaçların şu sıralarda yeniden talep görmesi ile tüm dünyada tüketim hareketliliği yaşandığını buna bağlı olarak üretimin de arttığını kaydeden Özen, “Sanayi üretiminde yaşanan artış beraberinde bazı sıkıntılar getirdi. Bunların başarında enerji ve emtia fiyatlarının artması, lojistikte yaşanan gecikmeler” dedi. Tarımda ise dünya genelindeki yaşanan doğal afetler ve kuraklığa bağlı olarak üretimde düşüş meydana geldiğini belirten Özen, bu nedenle gıda maliyetlerini tahminlerin çok üzerin de arttırdığını vurgulayıp şunları da söyledi: “Dünyada her alan da fiyatlar revize edilirken özellikle gıda maddelerinde çok aşırı fiyat artışları yaşanıyor. Bizler yemek sanayicileri olarak hammadde fiyatlarımızda yaşanan artışa paralel olarak üretim ve dağıtım aşamalarında kullandığımız doğalgaz, akaryakıt, ambalaj ve deterjan fiyatlarındaki aşırı artışlarla da mücadele ediyoruz. Bu nedenle fiyat revizesi yapmak zorundayız. Halen dört kap yemeği 13 TL bandında satıyoruz ama bunu sürdürmemiz imkânsız. Maalesef fiyatlarımızın 18-20 lira bandına çıkarmak zorundayız. 1 yıldan 6 aya düşürdüğümüz fiyat revizyon aralığını 3 veya 4 aylık dilimlere indirmek zorundayız. Tüm sektörlerde üretim arttığı böyle bir dönemde personele verilen yemeğin kalitesinin de çok iyi olması gerektiğini belirtmekte yarar görüyoruz.” Abidin Şakir Özen, sektörlerinde bir diğer meselelerin da vasıflı eleman bulmak olduğuna dikkat çekti. Buldukları vasıflı elemanlar da çok yüksek maaşlar ödemek durumunda olduklarına vurgu yapan Özen, bu yüzden maliyetlerinin bir kez daha yükseldiğini belirtti. BUYSAD Başkanı Coşkun Dönmez de gıda fiyatlarının tüm dünyada aşırı yükselmesine ek olarak ham madde tedariki sıkıntısı da çektiklerini söyledi. Gıda maddelerinin yanı sıra ambalajlama malzemelerinde de tedarik sıkıntısı baş gösterdiğini ifade eden Başkan Dönmez, “Un, makarna, deterjan ve ambalaj maddesi bulmakta zorlanıyoruz. Daha önceden 90 hatta 120 gün vade ile hammadde alabiliyorduk. Şu anda sadece nakit veya kredi kartı ile tedarik yapabiliyoruz. Bu durumda da bizlerde nakit ödeme almak zorundayız” dedi. Başkan Dönmez bu süreçte dört kap yemeğin 18-20 lira olmasının kaçınılmaz olduğunu ve fiyatlarını bundan sonra üçer aylık dönemlerde revize etmek zorunda olduklarını kaydetti. Omicron varyantı endişesi Coşkun Dönmez, Güney Afrika Cumhuriyeti’nde görülen ve yeni tip koronavirüsün Omicron varyantı olarak da bilinen B.1.1.529 yeni varyantının bütün dünyada olduğu gibi Türkiye’de endişe ile izlendiğini de belirtti. Bu varyantın dünyaya yayılması halinde pandemide yaşanan kötü günlere dönmekten herkesin korktuğuna vurgu yapan Dönmez, “Böyle bir senaryoyu düşünmek bile istemiyoruz. İlgili kurumları bu konuda gerekli önlemleri almasını diliyor hastalığa karşı maske, mesafe, temizlik konusundaki hassasiyetin sürdürülmesi gerektiğine vurgu yapıyoruz. Aşılamalara da hız kesmeden devam edilmesi gerektiğini bir kez daha hatırlatıyoruz” dedi.